Dijital uygulamaların çoğalmasıyla beraber ses mühendisleri ve müzik prodüktörleri de fiziksel donanımlara yatırım yapmak yerine dijital yöntemlerle ses tasarımı ve birçok işlemi gerçekleştirebilir. DAW (Digital Audio Workstation/Dijital Ses İş İstasyonu) olarak bilinen bir yazılım programını kayıt, müzik üretimi ve stüdyo donanımı gibi görevler için kullanabiliyorlar.
Tüm bunların dışında mix ve mastering yapmak için de DAW programları kullanılabilir mi? Ekstra plugin (eklenti) eklemek gerekir mi yoksa DAW programlarında yer alan stok eklentilerle de mix yapmak mümkün mü?
Profesyonellik ve müziğin beklentisine göre farklı eklentilerden yararlanmak da mümkün. Ancak mecburi değil. Kendi içerisinde yer alan stok eklentiler (plugin) yardımıyla ses düzenlemesi ve ‘mixing’ yapılabilir.
Teknikler Önemli: Mixing’in Temelleri
Profesyonel bir mixe ulaşmak için sadece kullandığınız araçlar değil ekolayzer (EQ) kompresör ve yankı (reverb) gibi temel mix teknikleri ve kavramlar da önemli. Bir şarkının ne kadar iyi mixlendiğini seslerin ve enstrümanların birbiriyle uyumu ve katmanlama şekli de etkiliyor.
Mix yapmaya yeni başlıyorsanız ön ayarlar (preset) kullanmak oldukça doğal bir yaklaşım olur. Size başlangıç noktası olması açısından da oldukça yararlı. Farklı ayarların detaylarını anlamak ve kulağınızla ayırt etmeyi öğrenmek için faydalı olabilir. DAW programlarındaki stok (kendiliğinden yüklü) eklentiler için de geçerli bir durum. Temel araçları kullanmayı öğrenmek ve bu şekilde bir şarkıyı dengeli ve tutarlı duyulabilecek bir hale getirmek amacınız olur.
Profesyonel bir mix için hangi DAW yazılımını kullandığınız fark etmeden temel adımları ve mix teknikleri uygulamanız gerekiyor.
1. Gain Staging ve Headroom Yönetimi
Mixe başlamadan önce uygulanacak en önemli adımlardan biri gain staging (kazanç kademelendirme). Bu işlem özetle miksin tavanını doldurmamak, bir miktar boşluk bırakarak istenmeyen dijital kırpılmaları (clipping) önlemek için gerçekleştirilir.
2. EQ (Equalization) ile Frekansları Şekillendirme
Ekolayzer bir miks mühendisi için en temel araçlardan biri. Ekolayzer ile frekans içeriği ayarlandığında bu seslerin frekans spektrumunda birbiriyle çatışması önlenir. Bazı durumlarda bir enstrüman çok yumuşak ya da çok yüksek duyulduğu zaman sadece ses düğmeleri yerine EQ ile frekans içeriği ayarlanabilir. Böylece enstrüman daha belirgin hale getirilebilir.
Metal müzik gibi daha yoğun elementler olan müzik türlerinde dahi EQ kullanımıyla gitar sinyallerindeki gereksiz görülen düşük frekans gürültüsü temizlemek için High-Pass Filter (HPF) kullanılabilir. Bu şekilde kick ve bas enstrümanlarına yer açılır ve miksin çamurlanması engellenebilir.
3. Dinamik Aralık ve Kompresör
Kompresör ve sınırlama (limiting) uygulamalarıyla sesin en yüksek ve en alçak öğeleri arasındaki dinamik fark şekillendirir. Bu şekilde sese dolgunluk ve netlik katılabilir. DAvullara vuruş etkisi katmak, vokalleri tutarlı bir seviyede tutmak ya da enstrümanın genel dinamik aralığını kontrol etmek amacıyla kompresörün miks süreci için önemi yadsınamaz. Dinamik aralık iyi yönetilmediği zaman miksin kalitesi de düşebilir.
4. Panlama (Panning) ve Derinlik
Panlama ile sesleri stereo alanda yani sağdan sola konumlandırarak müziğe boyut ve derinlik katmak mümkün. Bu yapılırken genelde ana vokal, snare davul, kick davul ve bas frekanslar ortada tutulur.
Bunun dışında ayrıca mikslerde yankı (reverb) kullanırken aşırıya kaçmak orta frekanslarda vokallerle ya da enstrümanlarla çakışan ekstra enerji üretebilir. Yankı ve gecikme (reverb ve delay) efektlerinin ayrı parçalar veya gruplar üzerinden kullanılması enstrüman gruplarının aynı alanda yaşıyormuş gibi hissedilmesine yardımcı olur. Böylece mikste tutarlılık olur.
Hangi DAW’lar Stock Plugin’ler için Tercih Edilebilir?
Birçok DAW yazılımında temel miks işlevlerini yerine getirmek mümkün. Bazıları ek olarak plugin formatlarının yüklenmesine daha açık oluyor. Yine de kendiliğinden içinde yer alan plugin’ler ile DAW yazılımlarını kullanabilmek ve miks yapabilmek bir seçenek.
Hangi formatları ve hangi DAW yazılımlarını kullanaiblirsiniz?
- VST (Virtual Studio Technology) formatı, Steinberg tarafından geliştirilen ve sektördeki en yaygın plugin formatı.
- Ableton Live, FL Studio, Cubase, Cockos Reaper ve PreSonus Studio One gibi DAW yazılımlarında sorunsuz kullanılabilir.
- Apple’ın Logic Pro’su yerel olarak AU (Audio Units) formatını, Avid’in Pro Tools’u ise AAX formatını kullanıyor. Bu DAW’lar, VST’leri yerel olarak desteklemiyor ve bu plugin’leri çalıştırmak için ek yazılımlar gerekebilir.
Özetle profesyonel bir mix kalitesi için kullandığınız temel araçları her DAW yazılımında bulabileceksiniz. Ve bilgi birikiminizi geliştirerek profesyonel sonuçlara ulaşabilirsiniz. Pratik yapmak, mix tekniklerini öğrenmek ve bunları DAW programlarında uygulamak önceliğiniz olabilir. Mix mastering alanlarında ilerlemek ve kendinizi geliştirmek için yukarıda bahsedilen tekniklere hakim olmanız size yardımcı olacaktır.
The post DAW Yazılımına Dahil Eklentiler ile Profesyonel Miks Yapılır mı? appeared first on GAZETE SANAT.
The post DAW Yazılımına Dahil Eklentiler ile Profesyonel Miks Yapılır mı? appeared first on GAZETE SANAT.
