Orhan Veli
Orhan Veli Kanık — Tüm Şiirleri
- Orhan Veli Kanık Kimdir?
- Veli’nin Şair Kimliği
- Sevdiğim Şiirlerinden Birkaçı
Orhan Veli Kanık Kimdir?
İstanbul’da 1914–1950 yılları arasında yaşamını sürdürmüş, 10 Kasım’da bir haftalığına geldiği Ankara’da belediyenin kazdığı bir çukura düşmüş ve başından hafifçe yaralanmış olan genç yazar, 14 Kasım’da arkadaşının evinde öğle yemeği yerken fenalık geçirmiş ve yanlış teşhisin mağduru olarak komadan çıkamamış, Cerrahpaşa Hastanesi’nde vefat etmiştir. Şair, yaşamı boyunca sadece şiir ile ilgilenmemiş; deneme ve makale yazıları haricinde çeviri faaliyetleri ile iştirak etmiştir. Şiir aleminde yenilikleri beraberinde getiren şair, zamanında Sait Faik’in nezdinde “üzerinde en çok durulmuş, zaman zaman alaya alınmış, zaman zaman kendini kabul ettirmiş, tekrar inkâr, tekrar kabul edilmiş; zamanında hem iyi hem kötü şöhrete ermiş bir şair” olarak görülmüştür.
Orhan Veli’nin iki küçük kardeşi vardı: Vatan Gazetesi muhabiri Adnan Veli Kanık ve Füruzan Yolyapan. Ayrıca bir yaşında vefat etmiş Ayşe Zerrin, kendisinin kız kardeşiydi. Eğitimine Akaretler İlkokulu’nda başlamıştır, İstanbul Üniversite’si Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne girmiş fakat sonrasında Ankara’ya yerleşerek PTT Umum Müdürlüğü Telgraf İşleri Reisliği Milletlerarası Nizamlar Bürosu’nda memurluğa başlamıştır. 1942–1945 yıllarında Gelibolu’nun Kavak köyünde askerlik yaptıktan sonra, iki yıl Maarif Vekâleti Tercüme Bürosu’nda çalıştı. 1947'de istifa edip, arkadaşlarıyla birlikte 1 Ocak 1949–1 Haziran 1950 arasında Yaprak dergisini yayımladı. Derginin kapanmasının ardından İstanbul’a taşındı. 14 Kasım 1950’de İstanbul’da hayatını kaybetti. Rumelihisarı Mezarlığı’na defnedildi.
Lisede Ahmet Hamdi Tanpınar, Rıfkı Melûl Meriç, Halil Vedat Fıratlı, Yahya Saim Ozanoğlu gibi isimler kendisine hocalık etmiştir. Ahmet Hamdi Tanpınar, Kanık’a öğretmenlik yaptığı dönemde ona nasihatler vermiş ve yolunu çizmesinde yardımcı olmuştur. İleride en yakın dostları olacak olan okul arkadaşları Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat ile “Birinci Yeni” ve “Garip” akımının öncülerinden olmuşlardır. Okulunda “Sesimi” adlı dergi çıkarmasının yanı sıra Ankara Halkevi’nde kimi piyeslerde boy gösterdi. Tiyatro ile olan münasebeti ileriki yıllarda pek çok oyunu türkçeye çevirmesiyle sürdü.
Veli’nin Şair Kimliği
Orhan Veli Kanık, Türk şiirinde bir devrim yaratarak Geleneksel şiir anlayışını yıkan ve günlük konuşma dilini şiire taşıyan Garip Akımı’nın öncülerinden biridir. Şiirlerinde süslü ve ağır kelimeler yerine sade, samimi ve doğal bir dil kullanmış; sıradan insanın dertlerini, sevinçlerini ve hayata dair basit ama derin gözlemlerini işlemiştir. Şiirlerinde mizah ve ironiye sıkça yer vererek insanın iç dünyasına ışık tutmuştur. Modern Türk şiirinin en önemli isimlerinden biri olarak, edebiyat dünyasında kendine özgü bir yer edinmiştir.
Sevdiğim Şiirlerinden Birkaçı:
Sevdaya mı Tutuldum?
Benim de mi düşüncelerim olacaktı,
Ben de mi böyle uykusuz kalacaktım,
Sessiz sedasız mı olacaktım böyle?
Çok sevdiğim salatayı bile
Aramaz mı olacaktım?
Ben böyle mi olacaktım?
Deli Eder İnsanı Bu Dünya
Deli eder insanı bu dünya;
Bu gece, bu yıldızlar, bu koku,
Bu tepeden tırnağa çiçek açmış ağaç.
Bir İş Var
Her gün bu kadar güzel mi bu deniz?
Böyle mi görünür gökyüzü her zaman?
Her zaman güzel mi bu kadar,
Bu eşya, bu pencere?
Değil,
Vallahi değil;
Bir iş var bu işin içinde.
Şanolu Şiir
Kadehlerin biri gelir, biri gider;
Mezeler çeşit çeşit;
Bir sevdiğim şanoda şarkı söyler:
Biri yanı başımda,
İçer içer, ötekini kıskanır.
Kıskanma, güzelim, kıskanma;
Senin yerin başka,
Onun yeri başka.
Mahzun Durmak
Sevdiğim insanlara
Kızabilirdim,
Eğer sevmek bana
Mahzun durmayı
Öğretmeseydi.
Sait Faik Abasıyanık, Orhan Veli Kanık ve Sabahattin Eyüboğlu
Orhan Veli Kanık Üzerine was originally published in Türkçe Yayın on Medium, where people are continuing the conversation by highlighting and responding to this story.
