Bilimkurgu Araştırma Derneği yeni özel sayısıyla Türkiye’de bilimkurgu edebiyatının gelişen yönelimlerini mercek altına alıyor. Türk bilimkurgu edebiyatında ütopya ve distopya temalarına adanan bu kapsamlı sayı, Meltem Dağcı ve Duygu Küçüköz Aydemir editörlüğünde hazırlandı. Hem yetişkin hem de çocuk edebiyatındaki anlatı pratiklerini değerlendiren dosya, bilimkurgunun Türkiye bağlamında nasıl dönüşerek zenginleştiğini bütünlüklü bir bakışla sunuyor.
Türk Bilimkurgusunda Ütopya ve Distopyanın Tarihsel Gelişimi
Sayı, Pandora’nın Kutusu’ndan Güneş Şehrine uzanan sembolik bir yolculukla başlıyor. Bu giriş yazısı, Türk bilimkurgu edebiyatında ütopya ve distopya kavramlarının nasıl karşıtlık içinde birbirini beslediğini ortaya koyuyor. Ütopya ve distopya, toplumsal ilerleme, özgürlük, düzen, kaos ve yıkım gibi temaların tartışılabildiği güçlü düşünsel alanlar yaratıyor. Erken Cumhuriyet döneminde bu temalar çoğunlukla bilim, modernleşme ve ilerleme odaklıyken 1980 sonrasında küreselleşme, otorite, kimlik, çevresel kriz, uzay yolculuğu ve dijital kültür gibi meselelerle genişledi.
Türkiye’de Bilimkurgunun Geçmişi
Son yıllarda Türk bilimkurgusu yapay zekâ, gözetim toplumu, göç, beden siyaseti ve post-hümanist düşünce gibi konularla daha da çeşitlenmiş durumda. Bu çerçevede ütopik ve distopik anlatılar yalnızca geleceği kurmakla kalmıyor, bugünü anlamlandırmak için alternatif bakış açıları da sağlıyor.
Çocuk ve Genç Yetişkin Bilimkurgusunda Etik ve Hayal Gücü
Sayı, çocuk ve genç yetişkin edebiyatının bilimkurgu alanındaki yerini de vurguluyor. Bu metinlerin bilimsel merak ve etik duyarlılık geliştirme açısından taşıdığı önem öne çıkıyor. Ütopya ve distopya temaları genç okurlar için macera, keşif ve ahlaki sorgulama imkânları yaratarak geleceğe yönelik alternatif düşünsel modeller sunuyor.
Disedebitopia Kavramı ve Özel Sayının Odak Noktası
Sayıyı şekillendiren ana kavram disedebitopia olarak tanımlanıyor. Bu yaklaşım, edebi zarafet ve etik sorumluluğu merkeze alan bir düşünme biçimini temsil ediyor. Bu çerçevedeki her makale, Türk bilimkurgusunun anlatı geleneklerini bilimkurgu, ütopya ve distopya bağlamında disiplinlerarası bir bakışla tartışmayı hedefliyor.
Makale İçerikleri ve Özel Sayıda Öne Çıkan Başlıklar
Özel sayı, hem akademik literatüre katkı üretmek hem de alan için bir referans niteliği taşımak amacıyla hazırlanmış çeşitli makaleler içeriyor. Robotların öznelliği ve insanmerkezci bakışın çocuk bilimkurgusunda nasıl eleştirildiği üzerine Duygu Küçüköz Aydemir’in incelemesi, Meltem Dağcı’nın Gülayşe Koçak’ın ekodistopyasını ele alan çalışması, Selim Erdoğan ve Gökçe Bilgin ile yapılan röportajlar, Sadık Usta’nın ütopya çalışmalarındaki konumu, Ahmed Rasim’in Ateş Adası başlıklı unutulmuş tefrikası ve Türk edebiyatının ilk sosyal bilimkurgu romanı olarak değerlendirilen Toprak Altındır bu sayının dikkat çeken içerikleri arasında.
Türk Yapımı En İyi 13 Fantastik – Bilimkurgu Filmi!
Bu makaleler, Türk bilimkurgusunun farklı dönemlerde nasıl dönüştüğünü, kavramsal tartışmalarla nasıl ilişkilendiğini ve toplumsal bağlamlarda nasıl özgün biçimler kazandığını ortaya koyuyor. Böylece bilimkurgunun ulusal ve evrensel ölçekte kurduğu hayal gücü köprüsü görünür hale geliyor.
Özel Sayının Amacı ve Erişim Bağlantısı
Bu çalışma, yalnızca akademik araştırmalara katkı sunmakla kalmıyor; aynı zamanda Türk bilimkurgusunun kolektif belleğine de önemli bir kaynak ekliyor. Ütopya ve distopyanın sunduğu düşünsel alanlar üzerinden bugünü dönüştürme potansiyelini hatırlatıyor. Özel sayıya çevrimiçi erişim sağlayan bağlantı da paylaşıma açılmış durumda:
Türk bilimkurgu edebiyatının entelektüel derinliğini görünür kılan bu özel sayı, alanın geleceğine yönelik düşünsel tartışmaları zenginleştirmeyi hedefliyor.
Türk Bilimkurgu Edebiyatında Ütopya ve Distopya Temalı Özel Sayı Yayımlandı ilk olarak FRPNET’te yayınlandı.
